«Οι νέες τεχνολογίες στη υπηρεσία του Συστήματος Προμηθειών του Τομέα Υγείας»
Μεγάλη συζήτηση γίνεται τελευταία για το εάν και πόσο αλλά και σε ποιο βαθμό η οικονομική κρίση στη χώρα μας επηρεάζει την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών στην υγεία. Η δύσκολη όμως οικονομική συγκυρία υπαγόρευσε την υιοθέτηση πολιτικών και πρωτοβουλιών από μέρους των διεθνών οργανισμών και των κυβερνήσεων των χωρών που αποσκοπούν στη συγκράτηση ή και την περιστολή των δαπανών υγείας καθώς η ραγδαία τεχνολογική εξέλιξη οδηγούσε συνεχώς στην αύξηση του κόστους. Ανταποκρίνεται όμως στην πραγματικότητα αυτός ο προβληματισμός;
Η απάντηση θα έπρεπε να είναι συνυφασμένη και με τον τρόπο λειτουργίας του Εθνικού Συστήματος Υγείας της χώρα μας αλλά και στο κατά πόσο μετράται και αξιολογείται η απόδοσή του και λειτουργεί ο μηχανισμός συνεχούς βελτίωσης.
Είναι εύλογο το ερώτημα πως οι πολιτικές συγκράτησης της περιστολής των δαπανών μπορούν να επηρεάσουν στο σύστημα υγείας θέματα βασικής προτεραιότητας όπως:
1. Του επιπέδου υγείας για το σύνολο του πληθυσμού.
2. Την κλινική αποτελεσματικότητα.
3. Την ασφάλεια για τον ασθενή και τον περιορισμό των ιατρικών σφαλμάτων.
4. Την αμεσότητα της παροχής υπηρεσιών.
5. Την αποδοτικότητα και τον περιορισμό του κόστους.
6. Τη διασφάλιση της ισότητας με αποτέλεσμα η ίδια ποιοτικά υπηρεσία υγείας να προσφέρεται ανεξάρτητα από το φύλο, τη φυλή, τον τόπο καταγωγής κλπ.
Άρα το πρώτο πράγμα που θα πρέπει να μελετήσουμε είναι οι βασικές παράμετροι που συνθέτουν το λειτουργικό μέρος του συστήματος όπως:
Τη δομή του (π.χ. πόροι, εργαζόμενοι, μοντέλο διοίκησης).
Τις διεργασίες εκείνες που σχετίζονται με τους ασθενείς, τους γιατρούς, τις ιατρικές πράξεις.
Το αποτέλεσμα από τη παροχή υπηρεσιών υγείας σε σχέση με το τρέχον ή μελλοντικό επίπεδο υγείας του ασθενούς, το επίπεδο ικανοποίησης αλλά και την αξία του αποτελέσματος σε σχέση με τους πόρους που χρησιμοποιήθηκαν.
Στη συνέχεια θα πρέπει να αναπτυχθούν οι μεταβλητές ή τα χαρακτηριστικά εκείνα του συστήματος υγείας που διασφαλίζουν παροχή υψηλής ποιότητας υπηρεσιών υγείας.
Ποιοτικά χαρακτηριστικά όπως:
• η αποτελεσματικότητα (π.χ. η βελτίωση του επιπέδου υγείας ως αποτέλεσμα της παρεχόμενης υπηρεσίας),
• η αποδοτικότητα (μεγαλύτερο δυνατό αποτέλεσμα με χαμηλότερο κόστος),
• η βελτιστοποίηση,
• η αποδοχή (σεβασμός στις ανάγκες και προσδοκίες του ασθενούς),
• η νομιμότητα,
• η ισότητα,
• το κόστος (με την ορθή αξιοποίηση των πόρων),
• η προσπελασιμότητα (η υπερπήδηση εμποδίων όπως γεωγραφικά, οικονομικά, γλωσσικά για τη διασφάλιση της χρήσης υπηρεσιών υγείας),
• η τεχνική αποτελεσματικότητα (π.χ. η επίτευξη του καλύτερου τεχνικού αποτελέσματος στη θεραπεία κάθε ασθενούς),
• η ενδεδειγμένη παροχή υπηρεσιών υγείας,
• το δικαίωμα για προστασία και αποκατάσταση της υγείας,
• η ηθική φροντίδα,
• η δίκαιη κατανομή των υπηρεσιών στους πολίτες,
• η δυνατότητα πρόσβασης,
• η συνέχεια και οργάνωση (σε σχέση με τους χρόνια πάσχοντες),
• ο κοινωνικά αποδεκτός τρόπος με τον οποίο παρέχεται φροντίδα υγείας με αξιοπρέπεια, σεβασμό και ευαισθησία.
Το σύνολο των συστημάτων υγείας ανεξάρτητα από τις διαφοροποιήσεις τους από χώρα σε χώρα έχουν σαν στόχο τη βελτίωση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας παράλληλα με τη μείωση του κόστους παροχής των υπηρεσιών αυτών. Ωστόσο, παρ' όλη τη σημασία που δίδεται γενικά στο κόστος παραγωγής και παροχής των υπηρεσιών υγείας, το κόστος εκείνο που δημιουργείται από τη χαμηλή ποιότητα των υπηρεσιών μπορεί να φθάνει ή και να ξεπερνά το 20 – 30% του λειτουργικού κόστους μιας νοσοκομειακής μονάδας.
Είναι αυτό που ονομάζουμε Κόστος Ποιότητας και διακρίνεται σε δύο μορφές:
Στο κόστος που υφίσταται λόγω έλλειψης ποιότητας και
στο κόστος που δημιουργείται από την προσπάθεια για τη βελτίωση της ποιότητας.
Κόστος Έλλειψης Ποιότητας
Η αδυναμία των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας να ικανοποιούν τους ασθενείς αποτελεί βασικό συντελεστή δημιουργίας του κόστους έλλειψης ποιότητας, αναλύεται σε κόστος εσωτερικών και εξωτερικών αστοχιών και πηγάζει από τη μη συμμόρφωση στις προβλεπόμενες προδιαγραφές.
Κόστος Βελτίωσης της Ποιότητας
Το κόστος βελτίωσης διακρίνεται στο κόστος πρόληψης και στο κόστος αξιολόγησης και αφορά την προσπάθεια συμμόρφωσης στις προδιαγραφές.
Η Επιτροπή Προμηθειών Υγείας αποτελεί μία από τις πλέον σημαντικές δομές του Εθνικού Συστήματος Υγείας.
Η ΕΠΥ διαδραματίζει ένα πολύ σημαντικό ρόλο στον στρατηγικό σχεδιασμό του τομέα προμηθειών υγείας.
Βασικός σκοπός της είναι ο προγραμματισμός, η υλοποίηση, ο έλεγχος και η αξιολόγηση του ενιαίου Προγράμματος Προμηθειών όλων των φορέων της Εθνικού Συστήματος Υγείας.
Από τη μέχρι τώρα συλλογή, ανάλυση και αξιολόγηση των δεδομένων μέσα από την πλήρη ανάπτυξη και εκτέλεση του προγράμματος προμηθειών αλλά και με τη χρήση καινοτόμων διοικητικών εργαλείων έχουν εντοπιστεί περιοχές χαμηλής ποιότητας και ήδη έχουν αναληφθεί σημαντικές δράσεις για τη βελτίωσή τους.
Επενδύουμε λοιπόν στη φάση αυτή, σε καινοτόμα τεχνολογικά προϊόντα και πληροφορικά συστήματα με στόχο τη βελτίωση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών με την παράλληλη μείωση του κόστους.
Συγκεκριμένα:
Για πρώτη φόρα εφέτος η Επιτροπή Προμηθειών Υγείας και ως Κεντρική Αρχή Προμηθειών πλέον, ξεκινά την εφαρμογή του Εθνικού Συστήματος Ηλεκτρονικών Δημοσίων Συμβάσεων (Ε.Σ.Η.ΔΗ.Σ) μιας σύγχρονης και καινοτόμου ηλεκτρονικής πλατφόρμας για την κατάρτιση του Προγράμματος Προμηθειών Υπηρεσιών και Φαρμάκων Υγείας του έτους 2014.
Θα έχουμε λοιπόν ηλεκτρονική υποβολή όλων των αναγκών ανά είδος και προϋπολογισμό από όλους τους φορείς του ΕΣΥ αλλά και τις αντίστοιχες μονάδες του ΕΟΠΠΥ για φάρμακα υλικά και υπηρεσίες.
Σε αντίθεση με προηγούμενες χρονιές που οι εγκρίσεις των εκάστοτε προγραμμάτων προμηθειών γίνονταν ετεροχρονισμένα και καθυστερημένα, φέτος η ΕΠΥ φιλοδοξεί ότι το Πρόγραμμα Προμηθειών του 2014 να έχει εγκριθεί στο τέλος του 2013 και να ξεκινήσει η εκτέλεσή του τον Ιανουάριο του 2014 δηλαδή σε πραγματικό χρόνο.
Το αμέσως επόμενο βήμα θα είναι η παρακολούθηση όλων των διαγωνιστικών διαδικασιών σε πραγματικό χρόνο ανεξαρτήτως του φορέα υλοποίησης.
Μία άλλη σημαντική καινοτομία που ήδη αξιοποιείται από την Επιτροπή Προμηθειών Υγείας είναι η διεξαγωγή ηλεκτρονικών δημοπρασιών. Σε ένα ασφαλές και σύγχρονο ηλεκτρονικό περιβάλλον διεξάγεται η τελική δημοπρασία με κριτήριο τη χαμηλότερη τιμή. Κυρίως είναι το τελευταίο στάδιο ολοκλήρωσης μιας διαγωνιστικής διαδικασίας τύπου «Συμφωνία Πλαίσιο».
Επίσης ηλεκτρονικές δημοπρασίες εκτελούνται κυρίως από τα νοσοκομεία κατά την εφαρμογή των Συμφωνιών Πλαίσιο με τη διεξαγωγή των mini call offs.
Σήμερα η ΕΠΥ βρίσκεται στη φάση σχεδιασμού της μίας, μοναδικής και ενιαίας κατηγοριοποίησης των ιατροτεχνολογικών προϊόντων και υπηρεσιών υγείας. Σκοπός της κατηγοριοποίησης αυτής είναι να αποκτήσει το Εθνικό Σύστημα Υγείας κοινή γλώσσα επικοινωνίας στα παραπάνω είδη.
Θα το επαναλάβω. Μπορεί να θεωρηθεί ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα που μαζί με την αδυναμία παρακολούθησης αναλώσεων υλικών, υπηρεσιών και φαρμάκων σε πραγματικό χρόνο, αποτελούν ίσως έναν από τους πιο σημαντικούς συντελεστές αδιαφάνειας, προκλητής ζήτησης και υπερκατανάλωσης.
Επίσης σχεδιάζουμε την εγκατάσταση ενός ενημερωμένου και συνεχώς επικαιροποιημένου μητρώου προμηθευτών που θα ενισχύει τον ανταγωνισμό, θα περιορίζει τη γραφειοκρατία και θα μειώνει αισθητά το διοικητικό κόστος που δημιουργείται κυρίως από τις επαναλαμβανόμενες συμμετοχές στις διαγωνιστικές διαδικασίες με την υποβολή κοινών δικαιολογητικών.
Αναβαθμίζουμε την λειτουργία του Παρατηρητηρίου Τιμών εισάγοντας μια βελτιωμένη και εξορθολογισμένη διαδικασία για την εισαγωγή και επικαιροποίηση των τιμών και υλικών καθώς και την εισαγωγή νέων ειδών σε αυτό. Σε αυτή την κατεύθυνση είμαστε σε συνεχή συνεργασία με εκπροσώπους από όλους τους εμπλεκόμενους φορείς όπως τους εκπροσώπους του ΕΣΥ, το ΕΚΑΠΤΥ, την επιστημονική κοινότητα τις ενώσεις προμηθευτών και ασθενών.
Και μέσα από όλα αυτά εντείνουμε την προσπάθεια για την ολοκλήρωση του επανασχεδιασμού λειτουργίας της ΕΠΥ ως Κεντρικής Αρχής Προμηθειών με σκοπό την ενίσχυσή της μέσα από τον επανακαθορισμό της στρατηγικής αλλά και των στόχων και σε συνδυασμό με τις δυνατότητες που παρέχονται μέσα από το σύγχρονο πλαίσιο που διέπει τις διαδικασίες προμηθειών (Συμφωνίες Πλαίσιο, ηλεκτρονικές δημοπρασίες, mini call offs, δυναμικά συστήματα αγορών κλπ)
Ευελπιστούμε στο τρέχον έτος να φτάσουμε στο στόχο που έχουμε θέσει. Δηλαδή από το 6% του συνόλου ενός ετήσιου Προγράμματος Προμηθειών κεντρικών διαγωνισμών σήμερα, να φτάσουμε στο 20 – 25% του προϋπολογισμού για ιατροτεχνολογικά προϊόντα και σε ένα υψηλό ποσοστό για γενόσημα φάρμακα.
Όλα τα παραπάνω πραγματοποιούνται με την αξιοποίηση και χρήση της νέας τεχνολογίας και των κατάλληλων διοικητικών εργαλείων προσδίδοντας σημαντική προστιθέμενη αξία στο τελικό παραγόμενο προϊόν και υπηρεσία μειώνοντας παράλληλα το λειτουργικό κόστος.
Και τελικά συνεισφέρουν σημαντικά στη βελτίωση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας στον πολίτη που είναι ο τελικός αποδέκτης αυτών.
Και όλα αυτά βέβαια με μία προϋπόθεση. Ότι θα είμαστε σταθερά προσηλωμένοι σε μια θεμελιώδη αρχή. Όλες οι ενέργειες γίνονται με γνώμονα την προάσπιση του δημοσίου συμφέροντος και με σκοπό τη διασφάλιση του υπέρτατου δημοσίου αγαθού της υγείας.
